ÖZNE-YÜKLEM UYUMSUZLUĞUNDAN KAYNAKLANAN ANLATIM BOZUKLUKLARI
Özne ile yüklemin uyumsuzluğu cümlenin anlatımını bozar. Aşağıdaki cümleleri inceleyelim.
• Ayla ile Serap'ın anlatımında hem yanlışlar var hem de kitap diline hiç uygun değil.
"hiç uygun değil" yükleminin öznesi "Ayla ile Serap'ın anlatımı" olmalıdır.
• Meteor yağmurları her yıl düzenli olarak tekrarlar.
"bir şey" tekrarlamaz, tekrar etmez fakat tekrarlanır, tekrar edilir.
• Bu gibi olayları saymakla bitmez.
"bitmez" eyleminin öznesi "bu gibi olaylar" olmalıdır.
• O yıl eğlenceyi seven ne kadar öğrenciler varsa bu derslere ilgi gösterdi.
"öğrenci" sözcüğü tekil kullanılmalıdır.
• Ellerime uğur böcekleri konuyorlar.
Cümledeki özne çoğul hayvan adı veya çoğul bitki adı olursa, cümlenin yüklemi tekil olur. "konuyor" sözcüğü kullanılmalıdır.
• Bacakları tutmuyor, gözleri artık görmüyorlardı.
Cümledeki özne organ adlarından birini gösteren çoğul bir sözcükse yüklem tekil olur. "görmüyordu" sözcüğü kullanılmalıdır.
• İşlerimiz artık çoğaldılar.
Cümledeki özne eylem bildiren çoğul bir özneyse yüklem tekil olur. "çoğal- dı" sözcüğü kullanılmalıdır.
• Kamyonların gürültüleri bütün sokağı kaplıyorlardı.
Özneleri çoğul cansız varlık olan cümlelerin yüklemi tekil olur. "kaplıyor- du" sözcüğü kullanılmalıdır.
• Saniyeler geçmek bilmiyorlardı.
Saat, dakika, saniye, ay, yıl gibi zaman adlarından birini gösteren çoğul öznelerin yüklemi tekil olur. "bilmiyordu" sözcüğü kullanılmalıdır.
CÜMLE KURULUŞUNDAN KAYNAKLANAN ANLATIM BOZUKLUKLARI |