PARAGRAF Bir fikrin işlendiği yazı bölümü. Bir veya birkaç
cümleden meydana gelebilir. Satırbaşı yapılmış her bölüm bir paragraftır.
PASTORAL Çoban ve kır hayatını, köylerdeki yaşayış şeklini
anlatan şiir. Grekler’in bukolik dedikleri bu türü Edebiyat-ı Cedide’ciler
eş’ar-ırâiyâne (Çoban şiirleri) diye adlandırmışlardır. Pastoral şiir, süsten,
kelime oyunlarından, yapmacılıktan uzak sade bir dille yazılır. Eski Yunan
edebiyatında Theokrites ile Latin edebiyatında Vergillius, pastoral şiirin ilk
ve en güzel örneklerini verdi.
PELTEKNÂME Kekeleme şiiri.Lisan-i
pepeğiadı da verilir. Halk edebiyatı nazım şeklidir. Âşık,
kelimelerin ilk hecelerini, bazen de kelimelerin çoğunluğunu kekeleyerek
söyler. Bu tekrarlar ölçüye dahildir. Örnek: Bu bu bugün gö gö gördüm yü yü yüzün dilberâ Ba ba baktım gö gö gönlüm oluptur ziyaâ Di di dilim pe pe peltek sö sö söyler zebanımı Ne ne ne derse de de desin dimesin tek sana Abdi İmam
PLOT Roman, hikaye, tiyatro gibi eserlerde, baştan sona
devam eden hareketlerin yapısı. Bir bakıma eserin planıdır. Kahramanların ve
olayların meydana getirdiği devamlılığı ifade eder. İkinci, üçüncü derecedeki
kişi ve olaylar, görünüp kaybolan bir başka zaman, mekan ve olayla ortaya çıkan
kişiler, duygusal davranışlar plotu tamamlar ve zenginleştirir. Plot, yapısına
göre çeşitlere ayrılır. Bazı plotlar trajik olayları, bazıları komedi, masal ve
hiciv gibi konuları göstermek için kurulur. Eser, bu plota göre kimlik kazanır.
POETİKA Şiir üzerine düşüncelerin ve teorilerin bütünü. Bu
kelime eskiden Fransızca’da yalnız şiirin değil, güzel sanatların teorisini
güzelliğin feslefesini, bir bakıma estetiği ifade ederken, bugün şiir sanatı
anlamına gelen bir terim olmuştur. Batı dillerinde poetika konusuna giren
birçok eser var. Türkçe’de ise, bazı şiirlerin ve grupların bildiri
niteliğindeki, genellikle savunmaya dayalı birkaç önsözü görülür. Necip Fazıl
Kısakürek’in de bir Poetika’sı var.
PROZODİ Kelimelerin taşıdıkları seslerin değerlerine ve
hecelerin taşıması gereken seslere göre söylenmesi. Tonlamaya, hecelerin
vuruşuna kelimelerin uzunluk ve kısalıklarına dikkat edilerek söylenir.