YAN ANLAM ÖZELLİKLERİ VE YAN ANLAMIN OLUŞUMU
KELİMEDE ANLAMBir sözcüğün temel anlamıyla ilgili olmak üzere zamanla kazandığı yeni anlamlara o sözcüğün yan anlamları denir.
Örnekler:
Þ Çocuk kapıyı sessizce açtı. (Temel Anlam)
(açmak : Bir şeyi kapalı durumdan kurtarmak.)
Þ Gömleğinin düğmelerini yarıya kadar açtı.
(açmak : Sarılmış, katlanmış, örtülmüş, buruşmuş veya iliklenmiş olan şeyleri bu durumdan kurtarmak.)
Þ Okulun karşısına bir büfe daha açtı.
(açmak : Bir kuruluş, bir işyerini işler duruma getirmek.)
Þ Annem çok güzel baklava açar.
(açmak : Kalın bir nesneyi yayarak ince duruma getirmek.)
Þ Komşumuz tıkanan lavaboyu açtı.
(açmak : Tıkalı bir şeyi, bu durumdan kurtarmak.)
Sözcüklerin Yan Anlamlarıyla İlgili Dikkat Edilecek Noktalar :
Þ Her sözcüğün genel olarak tek temel anlamı varken, birden çok yan anlamı olabilir.
Þ Bir sözcük, temel ya da yan anlamı verecek biçimde kullanıldığında gerçek anlamıyla kullanılmış olur. O halde gerçek anlam, hem temel hem de yan anlamı kapsayan genel bir addır.
Þ Yan anlamların bir bölümü mecazsız, somut anlam taşırken (ölü yan anlam) bir bölümü de mecazlı, soyut anlam taşır.
|