1. Roman, Romanda Konu, Romanda Zaman, Romanda Kişi · Yaşanmış, yaşanması olası ana bir olayı geniş ve ayrıntılı olarak ele alan edebiyat ürünüdür. · Öykü ile aynı unsurları taşır. Ancak romanda ayrıntı fazladır ve roman daha kapsamlıdır. · Bize Tanzimat döneminde Batı edebiyatından gelmiştir.
· Tanzimat öncesinde romanın boşluğunu halk hikâyeleri, destanlar, mesneviler doldurmuştur. · Bir romanın içinde onlarca hikâye oluşabilir. · Zaman belirgin ve uzundur, mekânlar ayrıntılı biçimde betimlenmiştir. · Kişilerin ruhsal ve fiziksel özellikleri tam olarak açıklanır. Romanda Konu İnsan yaşamını ilgilendiren her şey, insan, çevre ve toplumdaki tüm çatışmalar romanın konusu olabilir. Romanda Zaman Gerçek zaman: Olayların yaşandığı, kişilerin içinde bulunduğu zamandır. Kozmik zaman: Kahramanların içinde bulundukları zamandan geriye dönerek anlattıkları, önceden yaşanmış zamandır. Romanda Kişi Romanda tip ve karakter olmak üzere 2 çeşit kişi olabilir. Tipleştirme: Geleneksel roman yapısında kullanılır. Kişilerin iyi ya da kötü eğilimleri ön plana çıkartılır. Karakter çizme: Tipleştirmede görülen bir yönü sivrileştirme uygulaması yoktur. Kişi tüm yönleriyle anlatılır. Karakter bireysel, yerel ve ulusal; tip ise evrensel özellikler taşır. 2. Roman Çeşitleri a. Macera (Serüven) Romanı: Gizemli olayları, ilginç yolculukları konu alan romanlardır. Kahramanlar hareketlidir. Sürekli eylem içindedir. Çevre sıklıkla değişir.
Örnek: Robinson Crusoe - Daniel Defoe, Hasan Mellah - Ahmet Mithat Efendi
b. Polisiye (Cinayet) Romanı: Macera romanlarıyla benzerlik gösterir. Suçlarla, polis - suçlu mücadelesini işler.
Örnek: Nil'de Ölüm - Agatha Christie, Beyoğlu Rapsodisi - Ahmet Ümit c. Egzotik Roman: Uzak ve gizemli ülkelerin iklimini, görünümlerini, yaşayanların göreneklerini serüvenli, olaylı ve hareketli bir yapıda anlatan romanlardır.
Örnek: Kilimanjaro'nun Karları - Ernest Hemingway, İzlanda Balıkçısı - Pierre Loti
d. Tarihsel Roman: Tarihî gerçeklerin yazarın hayal gücüyle birlikte işlendiği romanlardır. Örnek: Üç Silahşörler - Alexandre Dumas, Küçük Ağa - Tarık Buğra e. Töre Romanları: Toplumların yaşam tarzlarını anlatan, gözleme dayalı romanlardır. Örnek: Sinekli Bakkal - Halide Edip Adıvar f. Psikolojik (Tahlil) Roman: Kişilerin iç dünyaları, ruhi durumları, duygu ve düşünceleri ekseninde gelişen olayların anlatıldığı roman türüdür. Örnek: Eylül - Mehmet Rauf 3. Romanda Anlatım Teknikleri 1. Tasvir (Betimleme) · Romandaki varlıkların gözle görülebilen özelliklerinin anlatılmasıdır. · Sanatçı, görüleni olduğu gibi yansıtıyorsa “objektif-nesnel tasvir” yapıyordur. · Tasvir edilenin yazarda uyandırdığı duygularla aktarılması ise “subjektif-öznel tasvir” olur. 2. Tahlil (Çözümleme) · “İç monolog” ve “bilinç akışı”na romanda başvurulana değin, duygu ve düşünceler bu teknikle anlatılmıştır. · Çözümlemeler psikolojik ya da sosyolojik olabilir. 3. Anlatma ve Gösterme Teknikleri: · Bu iki teknik çoğu zaman birlikte kullanılır. · Anlatmada okurun dikkati “anlatan” üzerinde gösterme tekniğinde ise eser üzerinde yoğunlaşır.
· Anlatma tekniğinde okuyucu ile eser arasında yazar vardır. Hemen her şey anlatıcı kanalıyla görülür ve öğrenilir.
· Gösterme tekniğinde ise olaylar, kişiler ve nesneler okuyucuya doğrudan doğruya sunulur. 4. Geriye Dönüş Tekniği · Eserlerde genellikle şimdiki zaman ağır basar. · Ancak şimdiki zamanın baskısını hafifletmek, geçmişten elde edilen bilgiyi değerlendirmek için geriye dönüş tekniği uygulanır. 5. Bilinç Akışı (Şuur Akışı) · Anlatmaya bağlı eserlerde, kişilerin duygu ve düşüncelerini mantıksal bir bağ endişesi taşımaksızın düzensiz ve çağrışımlarla birlikte okuyucuya aktarmaktır. · Amaç, okur ile kahramanın iç dünyasını karşılaştırmaktır. 6. Montaj Tekniği · Yazarın başkasına ait söz veya yazıyı belli bir amaç için kalıp olarak eserinde kullanılmasıdır. 7. Özetleme Tekniği · Anlatıcının olayları, kişileri özetleyerek anlatmasıdır. Bu teknikte “tahlil” ve “iç monolog” tekniklerinin olanaklarından yararlanılır. 8. İç Monolog · Kişinin iç dünyasını okuyucuya aracısız aktarmak için kullanılan bir tekniktir. · Kahraman daha önce söylemediği düşüncelerini bir sıra içinde ve konuşma diliyle doğrudan okuyucuya anlatır. |