Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ

1980 Kuşağı Türk Şiiri

Kurtuluş savaşı'nın kazanılmasından sonra, 1923'te Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Cumhuriyetiin kurulmasıyla birlikte, her alanda olduğu gibi edebiyat ve sanatta da yeni bir dönem başlamıştır.

Cumhuriyet döneminde dilin yalınlaşması, özleşmesi çalışmaları hızlanmış; sürüp gelen dil tartışmaları, Türk Dil Kurumu'nun kurulmasıyla bilimsel bir zemine oturtulmuştur. Dil devrimiyle birlikte Türkçe ve Türk edebiyatı gerçek macerasına girmiş;milliyetçi, halkçı, yenilikçi, modern sanat ve edebiyat görüşlerinin benimsendiği bir edebiyat doğmuştur.

Bu dönemde edebiyat, millileşme akımının devamı olarak hızlı bir gelişme göstermiştir. Edebiyatımız Batı taklitçiliğinden kurtulmuş, yeni bir atılımla kendi kişiliğini bulmuş, halk aydın arasındaki emsafe büyük ölçüde kapanmıştır. Bu dönemde sanatçılar, yeni kurulan Cumhuriyet'in, Atatürk ilke ve devrimlerinin yaygınlaşıp benimsenmesinde önemli işlev görmüşlerdir.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında, daha önce Milli Edebiyat akımı etkisinde şiirler yazan Beş Hececiler, yine hece ölçüsüyle şiir yazmayı sürdürmüşlerdir. Bu dönemde Beş Hececilerden ayrı özellikleri olan Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Muhip Dıranas gibi şairler de vardır.

1928'de Yedi Meşaleciler olarak bilinen topluluk ortaya çıkmıştır. Yine bu yıllarda Cahit Sıtkı Tarancı ile Fazıl Hüsnü Dağlarca önemli şairler olarak göze çarparlar.

Hikaye ve romanda, Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal ve Peyami Safa dönemin önce çıkan en önemli yazarlarıdır.

1940'lı yıllarda, II. Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan görüşlerin etkisiyle Garip Akımı ortaya çıkmıştır. Garipçiler geleneğe karşı çıkmış, ölçü ve uyağı terk etmiş, sıradan insanın yaşamını günlük dille şairanelikten uzak bir tutumla anlatmışlardır.

1960'lı yıllarda, İkinci Yeni adı verilen sanatçıları görüyoruz. Yine 1940 sonrası edebiyatımızda Hisarcılar adlı bir grup oluşmuş; edebiyat ve sanat anlayışlarıyla etkili olmaya çalışmışlardır.

Son yıllarda ise birçok şair ve yazarımız henüz durulup yaygınlaşmamış yeniliklerle çağdaş anlamda eser vermeyi sürdürmektedir.

Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının genel Özellikleri:

Edebiyatta İstanbul dışından da konuların seçilmesine paralel olarak İstanbul dışından da pek çok edebiyatçı yetişmiştir.
Şiirin geleneksel kalıpları yıkılmış, aruz vezninin yerini milli ölçü olan hece ölçüsü almış, şiirde biçim serbestliği sağlanmıştır.
Öykü ve romanda toplumsal gerçekçilik olarak adlandırılabilecek bir anlayış ortaya çıkmıştır.
Sanatçılar, Atatürk ilkelerini yaymayı, halkı aydınlatmayı bir görev saymışlardır.
Edebiyat eserlerinde yurt güzellikleri, milli sorunlar ve Anadolu halkının yaşam biçimi işlenmiştir.
Şiir, roman, hikaye ve tiyatro gibi türler gelişmiş; bu türlerde Batı edebiyatındaki örnekler ölçüsünde başarılı örnekler verilmiştir.
Yazı diliyle konuşma dili arasındaki öteden beri süregelen fark ortadan kalkmış; dilde sadeleşme çabaları sürmüş ve bunda başarılı olunmuştur.
Hikaye, roman ve tiyatroda yurt ve köy romanlarına yöneliş başlamış; düzyazıda özellikl Nurullah Ataç'ın öcülük ettiği yeni nesir ve öz Türkçecilik ve devrik cümle anlayışı yaygınlaşmıştır.
Bu dönemde Kurtuluş Savaşı'nı konu alan romanlar yazılma devam edilmiştir.
Bu dönemde gerek edebi eserler gerek öğretici eserler ilgili her türde ve konuda örnekler verilmişti.