Cumhuriyet Döneminde Halk Şiiri
Millî Edebiyat Dönemi’nde başlayan halk edebiyatına yöneliş Cumhuriyet Dönemi’nde daha da yaygınlaşmıştır. Cumhuriyet’in ilanıyla halk kültürüne ve edebiyatına önem verilmiş, halk edebiyatı ürünleri derlenerek yazıya geçirilmiş ve halk şairleri daha geniş kitlelerce tanınmıştır. Kökleri Orta Asya’ya kadar uzanan halk şiiri geleneği kendisini ortaya çıkaran şartlar ortadan kalktığı için Cumhuriyet Dönemi’nde önceki yüzyıllara göre daha sınırlı olsa da köy ve kasabalarda devam etmiştir. Bu geleneği sürdüren Âşık Veysel, Murat Çobanoğlu, Şeref Taşlıova, Âşık Feymani, Âşık Mahzuni ve Abdurrahim Karakoç gibi büyük halk ozanları yetişmiştir. Ayrıca Cumhuriyet Dönemi şairleri, halk şiiri geleneğinden beslenerek Türkçe güzel şiirler yazmışlardır.
Cumhuriyet Dönemi Halk Şiirinin Önemli Temsilcileri | Eserleri |
---|---|
Âşık Veysel Şatıroğlu: Sivas’ta doğdu. Okuma yazma bilmeyen Âşık Veysel şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. Vatan sevgisi, toprak sevgisi ve aşk gibi temaları işlemiştir. “Kara Toprak”, “Uzun İnce Bir Yoldayım” gibi şiirleriyle oldukça sevilmiştir. | Dostlar Beni Hatırlasın, Deyişler, Sazımdan Sesler... |
Murat Çobanoğlu: Kars’ta doğdu. Usta-çırak ilişkisi içinde yetişmiştir. Babasından öğrenip söylediği Kiziroğlu Mustafa Bey türküsüyle tanınmıştır. Çobanoğlu, âşıklık geleneğini yaşatmak için önemli çalışmalar yaptı. Atışma, taşlama, şiir, hikâye anlatma, leb değmez ve muamma dallarında sürekli birincilikler kazanmıştır. Folklor alanında çalışmalarının yanı sıra radyo ve televizyonlarda âşıklık geleneğiyle ilgili bazı programlarda sazı ve sesiyle çalıp söyledi. Kendi türkülerinin yanında usta malı türküleri de genç kuşaklara aktarmıştır. | Cumhuriyet Destanı, Öğretmen, Dertli Bülbül, Neyine Güvenem Yalan Dünyanın… |
Şeref Taşlıova: Ardahan’da doğdu. Günümüz saz şiirinin önde gelen temsilcilerindendir. Şiirlerinde aşk, hasret, tabiat ve sosyal konuları işlemiştir. Âşık makamlarını ve halk hikâyeciliğini bilir. Kendi deyişleri yanında usta malı eserler de söylemektedir. | Ben Bir Şeyda Bülbül, Güzel Görünür, Gönül Bahçesi… |
Âşık Feymani: Osmaniye’de doğdu. Güzelleme, koçaklama, taşlama, nasihat, mektup, destan ve devriye tarzında yüzlerce şiir söylemiştir. Hemen hemen her konuda taşlama söylemiştir. Atışmaları başarılı olup, öğretici niteliktedir. Çukurova âşıklık geleneği içerisinde önemli bir yere sahiptir. | Ahu Gözlüm, Barışmam, Anadolum, Mevlana, Bugün Bayramdır… |
Âşık Mahsuni Şerif: Kahramanmaraş’ta doğdu. İlk şiirlerinde kendi iç dünyasını eserlerine yansıtmış daha sonra toplumsal olayları konu edinmiştir. Halk şiir geleneğiyle toplumcu gerçekçi anlayışı harmanlayarak şiirlerini söylemiştir. Güncel konularda taşlamalar yazmıştır. Şiirlerini saz eşliğinde söylemiştir. | İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım, Bu Mezarda Bir Garip Var, Dom Dom Kurşunu, Yuh Yuh… |
Abdurrahim Karakoç: Kahramanmaraş’ta doğdu. Saz çalmamakla birlikte şiirlerini halk şiiri gelenekleri doğrultusunda yazmıştır. Taşlamalarıyla tanınan şair, “Mihriban” adlı şiiriyle geniş kesimler tarafından sevilmiştir. | Hasan’a Mektuplar, Haber Bülteni, Kan Yazısı, Beşinci Mevsim… |
תגובות