Sagu
İslamiyet öncesi dönem Türk kültüründe önemli bir yari olan cenaze merasimlerinde dönemin ozanları ölen kişinin kahramanlıklarını, iyiliklerini anlatan şiirler söylerlerdi. İşte İslamiyet öncesi döneminde yuğ adı verilen cenaze törenlerinde söylenen bu şiirlere “sagu” adı verilir. Sagu halk şiirinde “ağıt”, divan şiirinde ise “mersiye” adını almıştır. Saguları, ölen kişiler için yapılan dualar olarak da düşünmek mümkündür. Ölen kişinin iyi tarafları anlatılarak Tanrı tarafından iyi bir insan olarak algılanması amaçlanmıştır.
Hece ölçüsüyle söylenen sagular, tıpkı koşuklar gibi düz kafiye (aaaa/bbba/ccca/-aaab/cccb/dddb) ile söylenir. Kültürümüze ait sagu örneklerini Kaşgarlı Mahmut’un Divan ü Lugati’t-Türk adlı eserinde bulmamız mümkündür. Günümüze kadar gelmiş olan Alp Er Tunga sagusu Türklerin milli kahramanı olan Alp Er Tunga’nın ölümünden duyulan büyük acıyı anlatmaktadır.
Özgün hali Alp Er Tunga öldi mü? Isız ajun kaldı mu? Ödlek öçin aldı mu? Emdi yürek yırtılur. Ödlek yarağı içine aldun mi? Oğrun tuzağ uzattı Begler begin azıttı Kaçsa kah kurtulur? Begler atın urgurup Kadgu anı turgurup Mengzi yüzi sargarup. Korkum angar türtülür. Uluşıp eren börleyü’ Yırtıp yaka urlayu Sıkrıp üni yırlayu Sığtap közi örtülür. Könglüm için ötedi. Yitmiş yaşıg kartadı Kiçmiş ödig irtedi Tün kün kiçip irtelür Günümüz Türkçesiyle Alp Er Tunga öldü mü? Kötü dünya kaldı mı? Felek öcünü aldı mı? Şimdi yürek yırtılır. Feleğin silahı hazır Gizli tuzak kurdurur Beyler beyini vurdurur Kaçsa nasıl kurtulur? Beyler atlarını yorup Kaygıdan çaresiz durup Beti benzi sararıp Sarı safrana döndüler. Erler kurt gibi hıçkırdı Yaka bağır yırtıp durdu Acı ağıtlar çığırdı Yaş akar gözler kurur. Gönlüm içinden yandı. Yetmiş yaşa dayandı Geçmiş zamanı andı. Geçen günler nerdedir?