Cevheriye Banu Hanım
Cevheriye Bânu Hanım [1863 – 1916] : Çankırı’nın Çerkeş ilçesine bağlı Atkaracalar köyünde doğan Bânu Hanım, köyün hatırı sayılır ailelerinden birinde yetişmiştir. Ailesi çiftçilikle uğraşan Bânu Hanım’ın babası Gazi Mustafa Bey, annesi Fatma Hanım’dır. Çocukluğunda ve daha sonraki yıllarda da köyünün dışına neredeyse hiç çıkmamış olan Bânu Hanım köy mektebinde okumuştur.
Evlerine başka köy ve kasabalardan birçok misafirin geldiği-kaldığı, sazlısözlü sohbetlerin edildiği buağırlamalardan oldukça hoşnut olan babası, aydın bir insandı ve Bânu Hanımı’da bu sohbetlerden alıkoymazdı. Bânu Hanım’da bu irfan ehli kişilerin hizmetinde bulunur, onların sohbetlerinden yararlanırdı. Çeşitli illerden gelen saz şairlerinin -en sık gelen ziyaretçileri ise Geredeli Saz Şairi Âşık Figâni idisohbetlerini büyük bir ilgiyle dinleyen Bânu Hanım, ilk şiir derslerini bu ortamlardan aldı ve bu misafir odası bir bakıma Bânu Hanım’ın yetiştiği okul oldu. Daima neşeli, sohbetlerin de oldukça girişken olan Bânu Hanım, 20 yaşındayken babası vefat etmiştir. Yaşamı boyunca hiç evlenmemiş, babasının sağlığında olduğu gibi onun ölümünden sonra da bu sazlı-sözlü sohbetleri devam ettirerek misafir odasını bir irfan ve edebiyat kulübü gibi yönetmiştir.
Şiire merakı saz şairlerini dinlemekle başlayan Bânu Hanım, sonraları bağlı olduğu tarikatta da Ilgaz’ın Yerkuyu Köyü’nden [Kadiri] şeyh oğlu Mehmet Nuri Efendi’yi örnek almıştır. Mehmet Nuri Efendi’ye bağlılığını gösteren şiirlerinin yanı sıra Mehmet Nuri Efendi’nin de bu yazılanlara karşılık veren şiirleri mevcuttur. Çankırılı Bânu olarak da tanınan Cevheriye Bânu Hanım, mahlas olarak yalnızca Bânu adını kullanmıştır. 1916 yılında vefat etmiş, bir divan teşkil edecek derecede çok olan şiirlerini her nedense vefatından iki sene önce yakmıştır ve bugün elde pek az şiiri vardır.